O bitwie pomiędzy księciem Białym a ludźmi królewskimi
Tegoż czasu, gdy pan Jaśko Kmita [starosta krakowski, stronnik Ludwika Andegaweńskiego], rycerz dzielny i wszelakiej cnoty pełen, starosta sieradzki, przybył pod Inowrocław w pomoc panu Sędziwojowi, wóz zaś z jego skarbem szedł za nim, ludzie księcia [Władysława] Białego ten skarb razem ze strażą w drodze przejęli i księciu, znajdującemu się po tej stronie Wisły w Gniewkowie, dostawili. Nazajutrz książę, zebrawszy swoich ludzi i kmieci z ziemi gniewkowskiej, podążył pod Inowrocław, w nadziei opanowania tego miasta. Lecz wspomniany pan Jaśko Kmita razem z rycerzem Bartoszem z Wisemburga starostą brzeskim, spotkał go w bliskości Gniewkowa; wszczęła się między nimi bitwa i ludzie księcia raptownie uciekać zaczęli, sam zaś książę Biały przez różne bezdroża spiesznie do Nieszawy popędził i porzuciwszy konie, wsiadł samoczwart na statek i na drugą stronę Wisły się przeprawił, z wielką stratą swoich ludzi, którzy, ścigani aż do okrętów toruńskich, w części zostali pozabijani, w części zaś wzięci do niewoli.
Nie zważając jednak na to, książę Biały nie zaniechał napadów na Kujawy: spalił przedmieścia Inowrocławia i zewnętrzne bramy tego miasta, jak również wiele wsi na Kujawach, wielką moc łupu i jeńców do Złotorii uprowadzając. Dla obrony przed nim pan Sędziwój obwarował wieżę Jarosława w Służewie i w niej, jak i w innych miejscach, zbrojną załogę osadził, która się nieustannie ścierała z ludźmi księcia Białego. Trzymał zaś wspomniany książę zamek Złotorię od tego czasu aż do Zielonych Świąt, wielkie pożary po nocach, spustoszeń i uprowadzania do niewoli zarówno [w Wielkopolsce], jak i na Kujawach przez swoich ludzi czyniąc.
Nareszcie roku pańskiego 1376 dzielni rycerze, Sędziwój z Szubina i Bartosz z Wisemburga oraz Bartosz z Sokołowa, starosta kujawski, z Wielkopolanami i Kujawianami zamek ten oblegli. Gdy im w pomoc przyszedł Kazimierz, książę szczeciński i dobrzyński, zaczęto zamek zdobywać przy pomocy machin i innych narzędzi oblężniczych. Książę Biały miał z sobą w zamku dużo ludzi, więc się przed nieprzyjaciółmi skutecznie bronił, napadając na nich także z okrętów na rzece Wiśle. (…)
Po tym napadzie wspomniany książę, zważywszy, że wojsko [królewskie] zamierza trwać w oblężeniu, ona zaś po części odczuwał brak środków, wszedł w układy ze starostami i zamek Bartoszowi oddał, zdając się całkowicie na łaskę króla pana. (…)
Kronika Janka z Czarnkowa, tłumaczenie Józef Żerbiłło, opracowanie tekstu i przypisów Marek D. Kowalski, Kraków 2012, str. 47-50
A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, kim był i jaką rolę w historii Polski odegrał przedstawiony w źródle Władysław Biały.
B. Przedstaw przebieg działań zbrojnych przedstawionych w cytowanym fragmencie źródła.
C. Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij przyczyny klęski Władysława Białego