Określenie drogi handlowej między Wielkopolską a Śląskiem, 1398 r.
(…) Władysław, z bożej łaski król Polski i najwyższy książę Litwy, oraz dziedzic Rusi itd., podajemy do wiadomości wszystkich, którym to przydatne, że rozważywszy staranie, iż przez to stan naszego królestwa poprawi się, i chcąc niektórym zarządzeniom dotyczącym pożądanych korzyści wspomnianego naszego królestwa przywrócić dawne znaczenie, odbywszy oczywiście w tej sprawie także dojrzałą naradę, według brzmienia niniejszego dokumentu uchwalamy co następuje: wszyscy i poszczególni kupcy, obywatele, mieszczanie, mieszkańcy miast i miasteczek naszych królewskich, istniejących na naszej ziemi wielkopolskiej, chcąc z rzeczami i jakimikolwiek towarami swymi wyruszyć do Wrocławia, powinni i bezwarunkowo obowiązani będą jechać tymi samymi dawnymi drogami, którymi mieli zwyczaj jeździć na Śląsk i płacić cło za czasów najdostojniejszego władcy pana Kazimierza, śp. znakomitego króla polskiego, mianowicie przez Śrem i Poniec; tam, to jest w Śremie, obowiązani będą do płacenia ceł od każdego konia cztery denary i nie więcej, a w Poniecu po pół grosza każdemu miastu i miasteczku naszemu, następnie, co się tyczy innych mieszkańców i prowincji, obowiązani będą płacić po groszu, od każdego bydlęcia sześć denarów i nie więcej.
Następnie, aby mieszkańcy i osadnicy naszych ziem Wielkopolski pod naszymi szczęśliwymi rządami większe mieli dochody, mocą niniejszego dokumentu zakazujemy wszystkim i poszczególnym mieszkańcom miast i miasteczek, kupcom z tej ziemi Wielkopolski, aby w przyszłości w żaden sposób nie ośmielali się, ani nie zamierzali na tygodniowych targach ich oraz innych miast sprzedawać na łokcie i ciąć sukna poza dniami targowymi, w miastach zaś i miasteczkach własnych winni mieć nieograniczoną swobodę i możność takiego ucinania i sprzedawania swego sukna. Na targach zaś rocznych wszyscy i poszczególni kupcy i inni ludzie, jakiegokolwiek są stanu, na mocy niniejszego dokumentu, opatrzonego pieczęcią naszego majestatu, winni mieć swobodę i możność kupowania i sprzedawania wedle ich woli i upodobania, ilekroć w roku nadarzy się sposobność. Działo się w Kole we wtorek przed Wniebowstąpieniem Pańskim [14 V] roku pańskiego 1398. Obecni byli (…).
Za: Wybór źródeł do historii Polski średniowiecznej (do połowy XV wieku), tom 3: Rozkwit społeczeństwa stanowego i powstanie państwa polsko-litewskiego (1386-1466), opracowali Gerard Labuda i Benon Miśkiewicz, Poznań 1970, str. 36
A. Nazwij obowiązek nałożony na podróżujących w celach handlowych kupców. Wyjaśnij, na czym on polegał i dla kogo był korzystny.
B. Przedstaw wymienione w źródle dochody władcy.
C. Wyjaśnij, na czym polegała ochrona mieszkańców i osad wielkopolskich, zagwarantowana w drugim akapicie cytowanego źródła.