1. 9. Wojna krymska

I. Rosja w pierwszej połowie XIX w.

1. Powstanie dekabrystów

a. powstanie organizacji spiskowych

– Związek Południowy – dążenie do przekształcenia Rosji w republikę – Paweł Pestel

– Związek Północny – dążenie do przekształcenia Rosji w monarchię konstytucyjną  oraz zniesienia poddaństwa chłopów

b. śmierć cara Aleksandra I (1825 r.)

c. wybuch powstania w Petersburgu – 25 grudnia 1825 r. – nazwa powstania od rosyjskiej nazwy grudnia – diekabr

– brak zdecydowanych działań dekabrystów przyczynił się do ich klęski

– proces i egzekucje przywódców – m.in. Pawła Pestela

2. Panowanie Mikołaja I  (ur. 1796, 1825-1855)

a. umocnienie absolutyzmu

b. rozbudowa aparatu represji

– tajna policja

– cenzura

– nadzór nad uniwersytetami

c. działalność opozycjonistów

– Piotr Czaadajew  – List filozoficzny

– Aleksander Hercen – na emigracji wydawał pismo „Kołokoł”

3. Polityka zagraniczna Rosji w pierwszej połowie XIX w.

a. wojna z Turcją – 1828-1829 r.

b. stłumienie powstania listopadowego

c. udział w stłumieniu powstania węgierskiego – 1849 r.

II. Wojna krymska

1. Geneza wojny

a. kryzys wewnętrzny i upadek międzynarodowego znaczenia Turcji „chory człowiek Europy”

b. rywalizacja mocarstw europejskich na Bałkanach i w Turcji

c. plan wprowadzenie w życie idei panslawizmu

d. ultimatum Mikołaja I do Turcji z żądaniem przyznania Rosji prawa do zapewnienia opieki nad miejscami świętymi w Palestynie

2. Przebieg wojny krymskiej (1853-1856 r.)

a. sukcesy rosyjskie

– zwycięstwa w księstwach naddunajskich i na Kaukazie

– zniszczenie eskadry okrętów tureckich w bitwie pod Synopą

b. przystąpienie do wojny Francji i Anglii po stronie Turcji

– lądowanie wojsk angielskich na Półwyspie Krymskim

– oblężenie Sewastopola

– klęska załogi Sewastopola – IX 1855 r.

c. śmierć cara Mikołaja I

d. początek panowania Aleksandra II   (ur. 1818, 1855-1881)

e. kongres paryski – 1856 r.

– gwarancja integralności Turcji

– autonomia dla Serbii, Mołdawii i Wołoszczyny

– zobowiązanie Turcji do zrównania praw chrześcijan i muzułmanów

– neutralność Morza Czarnego (zakaz utrzymywania floty)

– umiędzynarodowienie Dunaju

f. zakończenie działalność Świętego Przymierza

III. Odwilż posewastopolska

1.Reformy w Rosji

a. utworzenie ziemstw – samorząd terytorialny

b. reformy sądownictwa

– wprowadzenie zakazu tortur

– przyznanie oskarżonym prawa do obrony

– wprowadzenie ławników

c. zniesienie poddaństwa chłopów

d. przyzwolenie na wykup ziemi przez wspólnoty gminne (forma uwłaszczenia)

e. nadanie uniwersytetom ograniczonej autonomii

f. złagodzenie cenzury

g. zwiększenie liczby szkół

2.  Przeprowadzone w okresie odwilży posewastopolskiej reformy nie naruszyły jednak fundamentów samodzierżawia

3. Śmierć Aleksandra II w wyniku zamachu – 1881 r.

4. Przywrócenie rządów twardej ręki przez Aleksandra III