3. 3. Państwa bloku wschodniego
1. ZSRS po II wojnie światowej
a. zwycięstwo w II wojnie światowej dało Związkowi Sowieckiemu pozycję mocarstwa światowego
– ZSRS zwiększył swoje terytorium m.in. o kraje nadbałtyckie i polskie Kresy Wschodnie
– ZSRS rozciągnął swoje wpływy na kraje Europy Wschodniej i Środkowej
b. po zakończeniu wojny w ZSRS nasilił się terror wobec własnych obywateli
c. w 1947 r. powstało Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych – Kominform
2. Kraje tzw. demokracji ludowej
a. kraje tzw. demokracji ludowej podlegały szybkiej sowietyzacji
– przeprowadzono kolektywizację rolnictwa i nacjonalizację przemysłu
– wprowadzono centralnie sterowaną gospodarkę planową
– społeczeństwo podlegało ateizacji i komunistycznej indoktrynacji
b. w 1949 r. powstała Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), do której należały m.in.:
– ZSRS
– Bułgaria
– Czechosłowacja
– Polska
– Rumunia
– Węgry
– Albania
– Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) – od 1950 r.
3. Sytuacja w krajach demokracji ludowej po śmierci Józefa Stalina
a. Józef Stalin zmarł 5 III 1953 r.
b. po śmierci Stalina władzę w ZSRS po wyeliminowaniu Ławrientija Berii przejął Nikita Chruszczow
c. Nikita Chruszczow na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego w II 1956 r. dokonał głębokiej krytyki systemu stalinowskiego – tzw. referat Chruszczowa
d. XX Zjazd KPZS zapoczątkował okres tzw. odwilży, czyli złagodzenia reżimu komunistycznego
e. W 1955 r. kraje tzw. demokracji ludowej utworzyły Układ Warszawski, w skład którego weszły:
– ZSRS
– Albania
– Bułgaria
– Czechosłowacja
– Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD)
– Polska
– Rumunia
– Węgry
4. Powstanie na Węgrzech w 1956 r.
a. na Węgrzech Imre Nagy zaczął wprowadzać demokratyczne reformy
b. w Budapeszcie wybuchły walki ze stacjonującymi w mieście oddziałami sowieckimi
c. pod naciskiem ZSRS komuniści węgierscy utworzyli nowy rząd i wezwali na pomoc Armię Sowiecką
d. w wyniku wkroczenia Armii Sowieckiej powstanie węgierskie zostało krwawo stłumione
e. Imre Nagy został skazany na śmierć
5. Polityka zagraniczna ZSRS za rządów Nikity Chruszczowa
a. pierwsze lata rządów Chruszczowa przebiegały pod znakiem odprężenia
– zakończono wojnę w Korei
– ZSRS zawarł traktat pokojowy z Austrią
– poprawiły się stosunki ZSRS ze Stanami Zjednoczonymi
b. po stłumieniu powstania węgierskiego polityka ZSRS ponownie stała się bardziej agresywna