2. 1. Ziemie polskie pod okupacją
1. Podział ziem polskich na okupacje
a. 28 IX 1939 r. III Rzesza i ZSRR podpisały traktat o granicach i przyjaźni, który zmieniał postanowienia paktu Ribbentrop-Mołotow
b. ziemie leżąca na wschód od Bugu zostały włączone do ZSRS
c. ziemie leżące na zachód od Bugu, które zostały przyznane III Rzeszy, podzielono na dwie części:
– część zachodnia i północna została wcielona do III Rzeszy i odtąd miała stanowić jej integralną część - tzw. ziemie wcielone
– z części wschodniej i południowej utworzono Generalne Gubernatorstwo (GG)
2. Polityka okupanta niemieckiego wobec ludności polskiej
a. ziemie wcielone do III Rzeszy miały zostać zgermanizowane
– ludność polska była z nich stopniowo wysiedlona do Generalnego Gubernatorstwa
– ziemie włączone do III Rzeszy zasiedlano niemieckimi kolonistami
b. sytuacja ludności polskiej w Generalnym Gubernatorstwie
– w GG władzę sprawował rezydujący na Wawelu w Krakowie Hans Frank
– GG miało stanowić rezerwat taniej siły roboczej
– Polaków pozbawiono możliwości kształcenia się poza szkołami podstawowymi i zawodowymi
– władze niemieckie zezwoliły na posługiwanie się językiem polskim, wydawanie kontrolowanej przez nich prasy polskojęzycznej (tzw. gadzinówki) oraz utrzymali polską policję – tzw. policja granatowa
c. część ludności polskiej miała zostać poddana germanizacji – w tym celu utworzono tzw. volkslisty – wpisane na nie osoby nazywano volksdeutschami
3. Formy terroru niemieckiego
a. oddziały Einsatzgruppen dokonywały masowych mordów na warstwie przywódczej narodu – ludziach polityki i kultury
b. zostały przeprowadzone specjalne akcje, wymierzone w polską inteligencję:
– Akcja Specjalna „Kraków
– akcja AB
c. powstały specjalne obozy koncentracyjne, np.:
– w Stutthofie niedaleko Gdańska
– Fort VII w Poznaniu
d. miejscem kaźni Polaków były więzienia, np.:
– Pawiak w Warszawie
– areszt Gestapo w alei Szucha w Warszawie
– więzienie Montelupich w Krakowie
e. Niemcy starali się zastraszyć Polaków przeprowadzając
– uliczne łapanki
– uliczne egzekucje
f. przyczyną chorób i zgonów był głód
4. Polityka okupacyjna ZSRS
a. polityka narodowościowa
– władze ZSRR przeprowadzały masowe aresztowania polskiej inteligencji, urzędników i przedsiębiorców
– Polakom przymusowo nadawano obywatelstwo radzieckie – tzw. paszportyzacja
– w 1940 i 1941 r. przeprowadzono masowe deportacje ludności polskiej, w wyniku których w głąb ZSRS wywieziono ok. 400 tys. osób
– NKWD wymordowało kilka tysięcy polskich jeńców – m.in. w Katyniu
b. sowietyzacja Kresów Wschodnich, która polegała na:
– likwidacji prywatnych wielkich majątków ziemskich
– przymusowej kolektywizacji wsi
– nacjonalizacji przemysłu
– narzuceniu mieszkańcom ideologii komunistycznej